Βλαισότητα- ραιβότητα γόνατος& γωνία Q (valgus-varus knee& Q angle)
Ο όρος ‘βλαισότητα γόνατος’ περιγράφει την απόκλιση της κνημο-μηριαίας γωνίας από τον κάθετο άξονα. Απόκλιση μεγαλύτερη των 10º χαρακτηρίζεται ως βλαισή ευθυγράμμιση γόνατος. Πέραν της αισθητικής παραμέτρου τα γόνατα με υπέρμετρη βλαισότητα ή ραιβότητα εμφανίζουν αυξημένη προδιάθεση για κάποιες παθολογίες. Στα ραιβά γόνατα υπάρχει μετατόπιση του άξονα φόρτισης στο έσω διαμέρισμα της κνήμης –το οποίο εμβιομηχανικά δέχεται μεγαλύτερες πιέσεις- με αποτέλεσμα την εμφάνιση ή επιδείνωση αρθριτικών αλλοιώσεων (αρθρίτιδα) του έσω διαμερίσματος του γόνατος. Αντίστοιχα, αυξημένη βλαισότητα επιβαρύνει τον αρθρικό χόνδρο του έξω διαμερίσματος του γόνατος. Όσον αφορά στους μηνίσκους η βλαισότητα επιβαρύνει περισσότερο τον έξω μηνίσκο ενώ η ραιβότητα τον έσω.
Η βλαισότητα- ραιβότητα του γόνατος έχει κυρίως γενετικό υπόβαθρο ωστόσο μπορεί να επιταθεί σε περιπτώσεις τραυματισμού (κάταγμα κνημιαίου πλατώ, βλάβη επιφυσιακής πλάκας στην παιδική ηλικία κτλ). Ειδικότερα η βλαισότητα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού και ρήξης του προσθίου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ) καθώς και με σύνδρομο επιγονατιδομηριαίου πόνου και χονδρομαλάκυνση της επιγονατίδας. Για την αντιμετώπιση της βλαισότητας- ραιβότητας γόνατος απαιτούνται διατάσεις και μυική ενδυνάμωση συγκεκριμένων μυικών ομάδων σε συνδυασμό με ιδιοδεκτική επανεκπαίδευση. Η τοποθέτηση ορθωτικών πάτων βοηθά στην ευθυγράμμιση των ανατομικών δομών έτσι ώστε οι φορτίσεις να διαμοιράζονται ορθότερα και να μην επιβαρύνονται δομές που δεν προβλέπεται να φορτίζονται υπέρμετρα.
Γωνία Q: Έτσι ονομάζεται η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ του άξονα του μηριαίου (ο άξονας που ενώνει την πρόσθια άνω λαγόνιο άκανθα –ΠΑΛΑ- με το κέντρο της επιγονατίδας) και του άξονα της κνήμης (ο άξονας που ενώνει το κέντρο της επιγονατίδας με το κνημιαίο κύρτωμα). Οι φυσιολογικές τιμές της κυμαίνονται μεταξύ 6º- 8º. Αύξηση της γωνίας Q άνω των 13º συνεπάγεται αύξηση της ενεργοποίησης του τετρακεφάλου και μετατόπιση της γωνίας έλξης του πάνω στην επιγονατίδα προς τα έξω με συνεπακόλουθη επιβάρυνση του χόνδρου της επιγονατίδας (χονδροπάθεια), τενοντοπάθεια επιγονατιδικού τένοντα και κάκωση του ΠΧΣ. Επίσης, η αύξηση της γωνίας Q αυξάνει τον κίνδυνο τόσο υπεξαρθρήματος όσο και εξαρθρήματος της επιγονατίδας. Η γωνία Q επηρεάζεται από το πλάτος της πυέλου (λεκάνης) γι αυτό και οι γυναίκες εμφανίζουν αυξημένες γωνίες επηρεάζοντας –εκτός από το γόνατο- και το ισχίο το οποίο βρίσκεται σε έσω στροφή.
